Podział Kanaanu
Podział Kanaanu
Księga Jozuego wymienia terytoria i miasta przydzielone każdemu z dwunastu plemion.
Wcześniej zostało rozdzielone dziedzictwo w Transjordanii, której obszar został przyznany Rubenowi, Gadowi i połowie plemienia Manassesa (Księga Liczb 32; Księga Jozuego 13). Po podboju zachodniej Palestyny, w Gilgal, Juda i potomkowie Józefa (Efraim i druga połowa plemienia Manassesa) ciągnęli losy o swój przydział. Juda otrzymał południową część krainy, Efraimowi przypadła mała, ale wyborna część w centrum, zaś Manassesowi kraj leżący bezpośrednio dalej na północ (Księga Jozuego 15— 17). Pozostałe siedem plemion oczekiwało na swe rodowe dziedzictwa przez długi czas. Na skutek wymówek Jozuego, który ganił ich opieszałość, plemiona te zebrały się w Szilo i w drodze losowania podzieliły nie rozparcelowane jeszcze części kraju (Księga Jozuego 18—19). W późnych latach życia Jozuego zostały wyznaczone miasta ucieczki i miasta przynależne Lewitom (Księga Jozuego 20—21). Zespół powyższych informacji spełnia rolę narodowego rejestru krain przyznanych plemionom, chociaż w niektórych, przypadkach dane plemię nigdy nie zajęło całego przypisanego mu terytorium.
Ruben usadowił się na północ od Moabu, a południową granicę jego terytorium wyznaczała rzeka Arnon. Północną granicę kraju Rubena stanowiła natomiast Wadi Hesban, dolina prowadząca z Cheszbonu do Jordanu.
Gad zajął terytorium rozciągające się na północ od Hesban aż po rzekę Jarmuk.
Sąsiedztwo Moabu od południa i Ammonu od wschodu czyniło niepewnym żywot plemion Rubena i Gada. Ruben znikł z kart historii w jedenastym wieku przed naszą erą, kiedy to jego terytorium okupował już Moab. Ammonici gnębili Izrael począwszy od jedenastego wieku. Od ich ucisku wyzwolił swój lud „Gileadczyk" Jefte (Księga Sędziów 11). Po podziale królestwa Gad stał się częścią Królestwa Północnego. Na terytorium Gad, w Pe-nuel, ustanowił swą stolicę Jeroboam (1 Księga Królewska 12,25). W 734 r. p.n.e., w następstwie szeregu najazdów, plemię zostało deportowane przez Tig-lat-Pilesara III.
Plemię Manassesa nie było w stanie zdobyć potężnych twierdz usytuowanych wzdłuż północnej granicy doliny Esdraelon: Bet-Szan, Jibleam, Tanak i Megiddo (Księga Jozuego 17,11). Pozostawanie tych strategicznych fortec w rękach wroga powodowało zagrożenie dla plemion izraelskich i utrudniało łączność z czterema plemionami osiedlonymi dalej na północ. W okresie późniejszym Salomon uczynił z Megiddo miejsce stacjonowania rydwanów.
Połowa plemienia Manassesa zajmowała leżącą na wschód od Jordanu krainę Baszan, stanowiącą niegdyś królestwo Oga. Rozciągała się ona w kierunku północnym od rzeki Jarmuk do gór Hermon. Jej wschodnia granica nie była dokładnie ustalona, biegła skrajem pustyni. W dziewiątym i ósmym wieku przed naszą erą, wraz z powstaniem królestwa aramejskiego w Damaszku, terytorium Manassesa stało się obszarem spornym w ścierających się dążeniach izraelsko-aramejskich. Ponadto od południowego wschodu naciskali na Manassesa Ammonici. Mężczyźni z plemienia Manassesa zostali wzięci do niewoli przez Tiglat-Pilesara III (1 Księga Kronik 5,18—26). Innych deportowano po upadku Samarii (722 r. p.n.e.).
Juda otrzymał terytorium rozciągające się od Morza Martwego w kierunku zachodnim do Morza Śródziemnego (w założeniu). Aż do czasów Dawida terytorium Judy ograniczało się do wyżynnego obszaru położonego na południe od Jerozolimy. Głównymi miastami judejskimi były Betlejem i Hebron oraz później Jerozolima. W czasach sędziów, a często także w okresie późniejszym, równina nadmorska pozostawała w rękach Filistynów. Obszar niewysokich wzniesień, znany pod nazwą Szefeli, znajdujący się pomiędzy Równiną Filistyńską i Górami Judejskimi, przechodził czasowo z rąk Izraelitów do Filistynów i na odwrót. Częścią terytorium przyznanego Judzie był także Negeb („kraj południowy").
Symeon nie posiadał własnego dziedzictwa. W błogosławieństwie Jakuba stary patriarcha powiedział o Symeonie i Lewim: „rozproszę ich więc w Jakubie i rozdrobnię ich w Izraelu" (Księga Rodzaju 49,7). Symeonowi przyznano południowo-zachodnią część przydziału Judy (Księga Jozuego 19,1—9). Granica tego obszaru nie została określona, ale obejmował on Beer-Szebę, Gerar, Arad, Chormę i Siklag. Większość z tych miast aż do czasów Dawida pozostała w rękach Filistynów. Plemię Symeona wcześnie zatraciło swą odrębność, a jego terytorium zostało wcielone do plemienia Judy.
Beniaminowi wyznaczono obszar leżący na północ od ziem Judy i na wschód od Dana. Chociaż kraj posiadał zaledwie czterdzieści kilometrów długości licząc ze wschodu na zachód i dwadzieścia pięć kilometrów szerokości z północy na południe, zawierał jednak wiele ważnych miast, które odgrywały dużą rolę w biblijnej historii: Jerycho, Betel, Gibeon, Mispa i Rama. Jerozolima znajdowała się na granicy terytoriów Judy i Beniamina. Beniaminitą był Saul, pierwszy król Izraela, którego wybór ograniczył rodzącą się rywalizację pomiędzy plemionami Judy i Efraima. Jakkolwiek lojalność Beniaminitów wobec Dawida czasami załamywała się, to pozostali oni wierni wobec Judy, kiedy Jeroboam pociągnął za sobą dziesięć plemion, aby utworzyć Królestwo Północne.
Dan otrzymał w przydziale kraj położony na zachód od obszaru Beniamina, ciągnący się do Morza Śródziemnego. Ponieważ większą część tego obszaru zajmowali Filistyni, Danici byli zmuszeni do znalezienia sobie innego terytorium. Część plemienia wyemigrowała na północ, gdzie zdobyli Laisz, leżące u podnóża gór Hermon, w pobliżu głównego koryta Jordanu. Nazwę tego miasta zmienili na Dan. Ten północny odłam Danitów uważano za północną granicę Izraela.
Efraim i połowa plemienia Manassesa, która osiedliła się na zachód od Jordanu, otrzymali kraj leżący na północ od terytorium Beniamina. Obszar ten w porównaniu ze skalistym charakterem terytorium Judy był bardzo urodzajny. Szczególnie żyzną była zachodnia część obszaru Manassesa, położona wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego, znana jako równina Szaron. Północne ziemie plemienia Manassesa obejmowały równinę Esdraelon albo Jizreel. Na terytorium Efraimitów znajdowało się święte miasto Szi-lo, gdzie za czasów Helego i Samuela przechowywano arkę. Sychem, miasto, w którym rozbił swój namiot Abraham po wejściu do Kanaanu, było usytuowane na terytorium Manassesa, pomiędzy górami Ebal i Gerizim. Tam Jozue zgromadził plemiona, aby odnowić ich przymierze z Bogiem (Księga Jozuego 24). Terminu „Góra Efraima" używa się dla określenia centralnego pasma górskiego znajdującego się na obszarze zwanym później Samarią. W czasach wojny wojska Izraelitów często gromadziły się na Górze Efraima. Tam żyła Debora i zachęcała Baraka do obrony Izraela, kiedy Sisera i Kananejczycy zagrażali jego istnieniu. Plemiona Efraima i Manassesa były ze sobą ściśle powiązane tak historycznie, jak i geograficznie. Z powodu swego pokrewieństwa z patriarchą Józefem były one często opisywane jako „plemiona Józefa". Jakub zaadoptował dwóch synów Józefa, umiłowanego syna swej faworyzowanej żony Racheli, nadając im tym samym status członków rodu.
Issachar zajmował terytorium położone na północ od Manassesa i na południe od Zabulona i Neftalego. Jego wschodnią granicę stanowił szesnasto-kilometrowy odcinek Jordanu, znajdujący się bezpośrednio na południe od Jeziora Galilejskiego. Na granicy północno-zachodniej oddzielającej terytoria Issachara i Zabulona znajdowała się góra Tabor, gdzie Barak zgromadził swe wojska do walki z Siserą. Wśród bardziej znanych miejsc na terytorium Issachara znajdowało się Endor, gdzie Saul znalazł kobietę wywołującą duchy, Szunem, gdzie Eliasz dokonał jednego ze swych cudów, i Jizreel, gdzie swój pałac posiadali królowie izraelscy (2 Księga Samuela 2,9) i gdzie zginęła Izebel. Podobnie jak u innych plemion, aż do czasów Dawida stan posiadania plemienia Issachara ograniczał się w znacznym stopniu do obszaru górzystego.
Aser został umieszczony na obszarze znajdującym się wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego, pomiędzy równiną Śzaron i Fenicją. Nominalnie Aser zajmował znaczną część obszaru południowej Fenicji, łącznie z Tyrem, ale faktycznie kraj ten nigdy nie został przyłączony do Izraela. Zarówno Dawid, jak i Salomon uznawali Hirama z Tyru za króla i utrzymywali z nim stosunki handlowe. Już za czasów Dawida plemię Asera stało się tak mało znaczące, że zostało pominięte w spisie głównych przełożonych plemion (1 Księga Kronik 27,16—22). Tym niemniej resztki plemienia Asera zachowały swą tożsamość w górzystej partii terytorium. W Nowym Testamencie jako kobieta z plemienia Asera została określona prorokini Anna (Ewangelia według świętego Łukasza 2,36—38).
Neftalemu przypadł w udziale obszar zawarty pomiędzy terytorium Asera i północnym odcinkiem biegu Jordanu oraz zachodnim brzegiem Jeziora Galilejskiego. Jego głównymi miastami były Kedesz (Neftali) i Chasor. Za życia Jozuego Chasor stało na czele silnej konfederacji wymierzonej przeciw Izraelowi. Podobnie jak inne plemiona północne, plemię Neftalego było narażone na ataki ze strony swych potężnych sąsiadów. Na terytorium Neftalego organizowało napady aramejskie królestwo Damaszku. Następnie plemię to cierpiało pozostając w rękach Asyryjczyków, wówczas gdy Tiglat-Pilesar III wziął do niewoli wielu jego mieszkańców (733 r. p.n.e.), co miało miejsce 10 lat przed upadkiem Samarii.
Zabulon zajmował obszar mniejszy niż Aser i Neftali, ale jego historia jest poniekąd podobna. Jego terytorium zawierało niewielki wycinek urodzajnej równiny Jizreel oraz bogatą, uprawną krainę w okolicy dzisiejszego Nazaretu. Pomimo odcięcia od Morza Śródziemnego przez Asera oraz od Jeziora Galilejskiego przez Neftalego, plemię Zabulona posiadało łatwy dostęp do morza poprzez równinę Jizreel, dzięki czemu mogło łatwo docierać do tak bogatych rynków jak Sydon. Przez terytorium Zabulona przebiegał ważny szlak handlowy wiodący z Egiptu do Damaszku. Tym niemniej było ono narażone na podobne niebezpieczeństwa jak sąsiadujące z nim plemiona, a wielu Zabulonitów zostało wziętych do niewoli przez Tiglat-Pilesara.
Plemię Lewiego, będące plemieniem kapłańskim, nie otrzymało terytorium rodowego, ale zostały mu przydzielone pewne miasta, znajdujące się na obszarach innych plemion. Ogółem było 48 miast Lewitów, przeciętnie po cztery miasta na terytorium każdego z plemion. Sześć z tych miast zostało ustanowionych miastami ucieczki, gdzie mógł znaleźć schronienie nieumyślny zabójca (Księga Jozuego 20). Miasta te zostały wybrane po obu stronach Jordanu, zarówno na południu, w centrum, jak i na północy kraju. Miastami położonymi na wschód od Jordanu były: Beser na terytorium Rubena, Ramot w Gileadzie, na ziemi Gada, i Go-lan u Manassesa. Na zachód od Jordanu znajdowały się: Hebron w Judzie, Sychem u Manassesa i Kadesz na terytorium Neftalego.