Odkrycie w Qumran

Odkrycie w Qumran

W 1947 r. beduiński chłopiec Muhammed ed-Dżib zapoczątkował jedno z najbardziej sensacyjnych odkryć w dziejach archeologii biblijnej. Szukając zagubionej owcy rzucał kamieniami, z których jeden wpadł do pobliskiej groty i uderzył w coś, co rozbijając się wydało metaliczny dźwięk. Przesądny pasterz nie odważył się wejść do środka. Swoją przygodę opowiedział koledze i obaj wrócili na zagadkowe miejsce. Po wejściu do groty zobaczyli dzbany – jedne całe, inne rozbite – a w nich zapisane zwoje.
Wydobyte z groty zwoje trafiły w ręce przypadkowego handlarza staroci z Betlejem i w niedługim czasie znalazły się w Jerozolimie. Trzy  rękopisy nabył 21 listopada 1947 r. Eleazar L. Sukenik, profesor archeologii na Uniwersytecie Hebrajskim. Zorientowawszy się, że wszedł w posiadanie niekompletnego zwoju Księgi Izajasza, dużego zbioru hymnów podobnych do tych, które występują w Starym Testamencie, oraz nieznanego alegorycznego opisu bitwy między siłami dobra i zła, doświadczony profesor zachowywał początkowo całkowite milczenie.

11 kwietnia 1948 r. dr Millar Burrows, dyrektor American School of Oriental Research w Jerozolimie, obwieścił, że dokonano największego odkrycia rękopisów Starego Testamentu, jakie kiedykolwiek miało miejsce.
Beduini nie chcieli jednak ujawnić miejsca znalezienia rękopisów. Żądni zysku i skłóceni między sobą nie tylko uszkodzili wiele tekstów, lecz – by zdobyć jak najwięcej pieniędzy – darli większe części na kawałki, żądając za jeden centymetr kwadratowy ponad 3 dolary. Dopiero pod koniec stycznia 1949 r. udało się zidentyfikować grotę, z której pochodziły, położoną naprzeciw Qumran, mniej więcej 12 km na południe od Jerycha i półtora kilometra na zachód od północnego krańca Morza Martwego. Wkrótce archeolodzy rozpoczęli prace poszukiwawcze, odkrywając w pobliżu jeszcze kilka innych grot (w sumie 11).

Zawartość zwojów z Qumran

Do najbardziej cennych znalezisk z Qumran zalicza się:

1. Fragmenty Księgi Samuela (1QSam), resztki najstarszego rękopisu znalezionego w Qumran, sporządzonego ok. 220 r. przed Chr., a więc jeszcze przed zamieszkaniem osady qumrańskiej. Oprócz papirusu Nash jest to najwcześniejszy ze znanych obecnie tekst biblijny.
2. Fragmenty Księgi Kapłańskiej (1QLev) stanowią najstarszy znany przykład zapisu na skórze, wykonanego pismem starohebrajskim. Zwój pochodzi z połowy II w. przed Chr.
3. Kompletny rękopis Księgi Izajasza (lQIs), sporządzony w II w. przed Chr. na 17 skórzanych płatach, przeznaczony do celów liturgicznych. Jego długość wynosi 7,34 m, a szerokość 27 cm. Zapis jest ułożony w 54 kolumnach dzielonych na mniejsze odcinki.
4. Księga Psalmów (11QPs); częściowo zachowany zwój pochodzi z II w. przed Chr. Zawiera tekst 41 kanonicznych psalmów z ostatniej części Psałterza i 7 psalmów apokryficznych, z których jeden był znany z Septuaginty (Ps 151), dwa z syryjskiej wersji Biblii oraz jeden z Księgi Syracha (51,13-19.30). Osobliwością jest fakt, że Boże Imię Jahwe pojawia się w zapisie starohebrajskim. Rękopis służył potrzebom liturgicznym, a psalmy kanoniczne występują na przemian z innymi.
5. Hebrajskie fragmenty Księgi Syracha z 2Q i 11Q. Zapis jest niemal identyczny z tekstem Księgi Syracha znalezionym w 1896 r. w genizie kairskiej. Obydwa znaleziska potwierdzają informacje podane w Prologu do Księgi, że tekst grecki stanowi przekład oryginału hebrajskiego.
6. Księga Tobiasza przetrwała w pięciu fragmentach pochodzących z 4Q, które stanowią pozostałości trzech rękopisów. Cztery należą do dwóch rękopisów sporządzonych w języku aramejskim, a jeden – w hebrajskim. Tekst jest bliski kanonicznej wersji greckiej;
7. Grecki fragment Listu Jeremiasza znaleziony w 7Q z resztkami greckiego przekładu Księgi Wyjścia. Zdaniem uczonych, oryginał Listu był napisany po hebrajsku, ale wcześnie zaginął.
8. Greckie fragmenty Księgi Kapłańskiej (4QLXXLev) i Księgi Liczb (4QLXXNum), pochodzą z okresu między rokiem 100 przed Chr. a 68 po Chr. i zgadzają się z brzmieniem Septuaginty.
9. Targum do Księgi Hioba (11QtgHb), zawiera aramejski przekład tekstu Hi 17,14-42,11. Przypuszcza się, że tłumaczenia dokonano w Palestynie pod koniec II w. przed Chr. Odnaleziony egzemplarz pochodzi z początku I w. po Chr.;
10. Fragmenty innego targumu do Księgi Hioba (4Q157), czyli aramejska wersja Hi 3,5-9 oraz 4,16-5,4.
11. Targum do Księgi Kapłańskiej (4Q156) zawiera przekład Kpł 6,12-15.18-21. Część uczonych twierdzi, że nie jest to przekład w ścisłym tego słowa znaczeniu, lecz pozostałości aramejskiej edycji Księgi przygotowanej na jakieś doraźne potrzeby.